Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Fikret İşbilir, okul öncesi dönemde yapılacak kan tetkikleri ile çocukların bağışıklık sisteminden vitamin-mineral düzeylerine kadar birçok parametrenin değerlendirilmesi gerektiği konusunda ebeveynleri uyarıyor. Uzm. Dr. İşbilir, “Okul dönemine hazırlık yalnızca kırtasiye alışverişi ile sınırlı kalmamalı, çocuğun sağlık kontrolleri de bu sürecin bir parçası olmalıdır” diyor.
Hemogram Gibi Tam Kan Sayım Testi Yapılmalı
Hemogram, çocuğun kan hücrelerini değerlendiren temel testtir. Kansızlık (anemi), enfeksiyon ve bağışıklık sistemi sorunları bu testle saptanabilir.
Uzm. Dr. Fikret İşbilir, “Okul öncesi yapılan hemogram, gizli kansızlık tespitinde hayat kurtarıcıdır. Çocuklarda kansızlık okul başarısını, konsantrasyonu ve enerji düzeyini doğrudan etkiler.”
Demir, Demir Bağlama Kapasitesi ve Ferritin
Demir, çocukların büyüme ve gelişiminde oksijen taşınmasından beyin fonksiyonlarına kadar birçok süreçte rol oynar. Demir eksikliği yaşayan çocuklarda halsizlik, çabuk yorulma, dikkat dağınıklığı, öğrenme güçlüğü ve sık hastalanma görülebilir. Okul çağındaki çocuklarda bu durum ders başarısını da olumsuz etkiler.
Ferritin testi ise çocuğun vücudunda bulunan demir depolarını gösterir. Demir bağlama kapasitesi, kandaki demirin nasıl kullanıldığını anlamaya yardımcı olur.
Karaciğer Fonksiyon Testleri
Karaciğer, metabolizmanın düzenlenmesinde, besinlerin enerjiye dönüştürülmesinde ve zararlı maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasında etkilidir. Çocuklarda karaciğer fonksiyon testleri; sarılık, enfeksiyonlar, beslenme bozuklukları veya bazı metabolik hastalıkların erken bulgularını saptamaya yardımcı olur.
Uzm. Dr. Fikret İşbilir, “Karaciğer fonksiyon testleri çoğu ebeveynin önceliği olmasa da çocuklarda gizli ilerleyen bazı hastalıkları ortaya çıkarabilir. Sık hastalanan, iştahsız ya da gelişim geriliği gösteren çocuklarda bu testlerin yapılması önemlidir.”
Böbrek Fonksiyon Testleri
Çocuklarda böbrek fonksiyonlarının değerlendirilmesi, yalnızca böbrek hastalıklarının değil, büyüme ve gelişim sürecini etkileyebilecek birçok durumun da erken fark edilmesine olanak tanır.
İdrar yolu enfeksiyonu geçiren, idrar yaparken ağrı tarifleyen veya ödem eğilimi olan çocuklarda böbrek fonksiyon testleri yapılmalı. Okul öncesi dönemde yapılacak bu testlerle, ileride ciddi böbrek sorunlarına yol açabilecek tabloların önüne geçmek mümkün.
Kan Şekeri ve Gerektiğinde İnsülin Düzeyi Kontrol Edilmeli
Kilo alma eğiliminde olan, ailede diyabet öyküsü bulunan veya sık susayan, sık idrara çıkan çocuklarda bu testler yapılmalıdır. Erken dönemde yapılan kontroller sayesinde ilerleyen yaşlarda obezite ve tip 2 diyabet gelişme riskini önlenebilir.
Mineral Düzeyleri Kontrol Altında Tutulmalı
Mineraller, büyüme ve gelişimin yapı taşlarıdır. Kalsiyum kemik ve diş sağlığı için, magnezyum kas fonksiyonları ve enerji metabolizması için, çinko ise bağışıklık sistemi ve zihinsel performans için önemli. Mineral eksikliği; büyüme geriliği, sık enfeksiyon, dikkat sorunları ve yorgunluk gibi bulgulara yol açabilir.
Gerektiğinde Tiroid Testleri Yapılmalı
Tiroid hormonları çocuklarda büyüme hızını, zeka gelişimini ve metabolizmayı doğrudan etkiliyor. Erken yaşta tiroid bozukluğu yaşayan çocuklarda, öğrenme güçlüğü, gelişim geriliği ve dikkat sorunları görülebilir. Bu nedenle tiroid fonksiyonlarının kontrol edilmesi, okul çağına hazırlıkta önemli.
Lipid Profili Kontrol Edilmeli
Lipid profili, kandaki yağ oranlarını değerlendirerek ileride kalp sağlığını tehdit edebilecek risklerin fark edilmesini sağlar. Ailede kolesterol yüksekliği öyküsü bulunan çocuklarda da testlerin yapılması gerekir.
Vitamin Düzeyleri Düzenli Olarak Kontrol Edilmeli
Vitamin eksiklikleri, çocuklarda enfeksiyon geçirme, halsizlik, iştahsızlık ve öğrenme güçlüklerine yol açabilir. D vitamini kemik gelişimi için, folik asit hücre yenilenmesi için, B12 vitamini ise sinir sistemi sağlığı için önemlidir.
Alerjik Yapı Şüphesi Varsa Test Yapılabilir
Alerjik çocuklarda bağışıklık sistemi farklı çalışır. Total IgE testi, çocuğun alerjiye yatkınlığını göstererek solunum yolu, cilt veya besin alerjilerinin değerlendirilmesine yardımcı olur.
Uzm. Dr. Fikret İşbilir, “Çocuğun alerjik bünyeye sahip olup olmadığını bilmek, ileride oluşabilecek astım veya besin alerjileri için ebeveynlere yol gösterir.”
Tam İdrar Tetkiki
Basit bir test olmasına rağmen çocuğun böbrek sağlığı ve idrar yolu enfeksiyonları hakkında değerli bilgiler verir. Aynı zamanda metabolik hastalıkların erken belirtilerini de ortaya çıkarabilir.
Ebeveynlere Öneriler Uzm. Dr. Fikret İşbilir ebeveynleri uyarıyor, “Ebeveynler olarak, çocuklarınızın okul başarısı kadar sağlıklı büyümesini de ön planda tutmalısınız. Okul öncesi yapılan tetkikler, yalnızca hastalıkların erken teşhisinde değil; çocuğunuzun enerjik, dikkatli ve mutlu bir şekilde okul hayatına başlamasında etkilidir. Unutmayın, sağlıklı bir başlangıç gelecekteki başarıların güçlü bir temelidir.”
